Фундаменталь һәм гамәли эшләнмәләр

«Туган тел» татар гомумтел корпусы

«Туган тел» татар гомумтел корпусы хәзерге татар әдәби теленең лингвистик ресурсы булып тора. Ул киң даирә кулланучыларга атап ясалган: телчеләр, татар, төрки һәм гомуми тел белгечләре, типологлар, татар телен укытучылар, мәдәният эшлеклеләре һәм барлык татар телен өйрәнүче һәм аның белән кызыксынучылар. Әлеге электрон корпус төрки телләрне тикшерү һәм гамәли эшләнмәләр ясау өчен программалы чара комплексының төп элементларыннан берсе булып тора.

«Төрки морфема» порталы

“Төрки морфема” порталы – лингвистик мәгълүмат базасын һәм программалы хезмәтләр җыелмасын берләштергән комплекс. Бу хезмәтләр әлеге база белән эшләү һәм төрки телләрдәге текстларны эшкәртү өчен дә кулланыла. Порталда күпсанлы төрки телләр өчен төрле типтагы лингвистик ресурслар тупланган, шуңа күрә әлеге ресурсны эшләү озак эзләнүне таләп итә һәм этаплап башкарыла.

«Татсофт» русча-татарча машина тәрҗемәчесе

Татарча-русча аз ресурслы тел парында яхшы эш сыйфатын күрсәтерлек машина тәрҗемәсе системасын ясау өчен машина өйрәтүе өлкәсендәге соңгы казанышлар кулланылды. Гамәлдәге системага өйрәтүче мәгълүматларны тулыландыра һәм текстларны алдан эшкәртү алгоритмларын башкара торган кораллар керә.

Мәгълүмат эшкәртүнең интеллектуаль технологияләрен булдыру өчен татар теленең когнитив потенциалын өйрәнү

Татар теленең когнитив һәм структур мөмкинлекләрен өйрәнү һәм прагматик юнәлешле лексик-грамматик модельләрен төзү актуаль һәм перспективалы мәсьәлә булып тора. Моның ярдәмендә интеллектуаль программалау телләрен, операцион системаларны һәм программа коралларын ясарга; татар теленең һәм башка төрки телләрнең структур, концептуаль һәм когнитив характеристикаларына нигезләнгән ясалма интеллект системасы белән аралашу телен булдырырга; шулай ук перспективада татар теленең концептуаль моделе нигезендә ясалма интеллектның “аң асты” телен булдырырга мөмкин.

Татар халык сөйләшләренең электрон атласы

Татар халык сөйләшләре атласында Россиянең татарлар яшәгән 28 төбәгендә махсус программа нигезендә (1959 ел) тупланган фонетика, морфология, лексика һәм синтаксис буенча мәгълүматлар бар. Электрон атласның мәгълүмат базасы атрибутлар өлешеннән һәм карталар өлешеннән гыйбарәт. Анда 1017 торак пунктта 215 тел күренешенең таралышы турында мәгълүмат тәкъдим ителгән. Атлас карталарында сайланган торак пунктлар өчен диалект һәм сөйләшләрнең таралышы турында мәгълүмат китерелгән (китап версиясендә юк).

Татар теленең морфологик анализаторы

Морфологик анализатор күп кенә тулы функцияле лингвистик процессорларда төп компонент булып тора. Морфологик анализатор «Туган тел» татар гомумтел корпусында сүз формаларын грамматик аннотацияләү өчен кулланыла, РОССИЯ Университет мәгълүмати системасында (УИС РОССИЯ) русча-татарча текстлар тупланмасында эзләү функционалын тәэмин итү өчен һәм Казан федераль университетында филология юнәлеше буенча уку-укыту процессында кулланыла.

Цифрлы белем бирү технологияләрен эшләү
«Tatsoft» программа продуктлары
ABBYY компаниясе белән уртак эшләнмәләр

Соңгы яңарту: 2025 елның 8 декабре, 16:38

Институт турында
Фәнни эшчәнлек
Аспирантура
Элемтә
Обычная версия
Сайттагы барлык материаллар лицензия буенча тәкъдим ителә:
Creative Commons Attribution 4.0 International